ბოლო დროს ქალებში ხშირია საკვერცხის კისტა, რაც სერიოზულ პრობლემას უქმნის მათ.

რა იწვევს მას, რა უნდა გააკეთოს ქალმა, რომ ამ პრობლემას ასცდეს, როგორ ებრძოლოს დაავადებას, თემაზე ექიმი რეპროდუქტოლოგი, რეპროდუქციული მედიცინისა და უშვილობის ცენტრის ხელმძღვანელი მანანა მგალობლიშვილი გვესაუბრება.

- კისტა, იგივე ცისტა, ერთგვარი სითხოვანი წარმონაქმნია, რომელსაც თხელი გარსი აქვს. ის შეიძლება ყველა ორგანოზე წარმოიქმნას, მაგრამ ახლა საკვერცხის კისტაზე ვსაუბრობთ - საკვერცხის კისტაც სითხის დაგროვებაა, რომელიც თხელი გარსითაა გარემოცული. ის შესაძლოა, იყოს კეთილთვისებიანი, რომელიც თავისით გაიწოვება და არის ავთვისებიანი კისტაც. ამდენად, არსებობს პათოლოგიური კისტები და ფუნქციური, ანუ რეტენციული. კისტა უმეტესად რეპროდუქციულ ასაკში ჩნდება, რადგან სწორედ ამ პერიოდშია ჰორმონალური აქტივობა.

- რისგან ჩნდება?

- კისტა ჰორმონალური დისბალასის გამო წარმოიქნება, მაგრამ ეს იმას არ ნიშნავს, რომ ქალს ჰორმონალური პრობლემა, ჰორმონალური რაიმე დაავადება აქვს. უბრალოდ, ჰორმონებმა რაღაც ეტაპზე შესაძლოა, არასწორად იმუშაოს, რამაც, თავის მხრივ, შეიძლება ფოლიკულური კისტა გამოიწვიოს. საკვერცხე კვერცხუჯრედების მარაგს წარმოადგენს. საკვერცხეში, ე.წ. ფოლიკულებში კვერცხუჯრედებია მოთავსებული. ეს ფოლიკულები თავისთავად კისტაა, მაგრამ პატარა კისტები. ყოველ მენსტრუალურ ციკლში ჰორმონების ზემოქმედებით ფოლიკული იზრდება და შემდეგ სკდება. მოკლედ, პატარა ფოლიკულები იზრდება, აღწევს გარკვეულ ზომას 20-დან 24 მმ-მდე და მერე სკდება, რომ კვერცხუჯრედი გამოთავისუფლდეს. ვიმეორებ, ეს ჰორმონების ზემოქმედებით ხდება, მაგრამ თუ რაღაც დარღვევაა, იმ პერიოდში შესაძლოა, ვერ გასკდეს და კისტაში გადავიდეს.

- 24 მმ-ს ის არ აღემატება?

- 24 მმ-ზე ზემოთ, 50 მმ-მდე შეიძლება იყოს და უმეტეს შემთხვევაში, მას ფოლიკულური კისტა ჰქვია. როგორც წესი, კისტა თავისით გაიწოვება. უბრალოდ, არსებობს რისკები, რომ გასკდეს, ან მისი გადაგრეხა მოხდეს, რაც საშიშია და ამ დროს გადაუდებელი ოპერაცია კეთდება. როდესაც ასეთ კისტას აღმოაჩენენ, ყურადღებას მოითხოვს და ასეთ დროს ისეთ პრეპატარებს ვუნიშნავთ, რომელიც მის გაწოვას ხელს უწყობს. ხოლო გაწოვა თუ მაინც არ ხდება და ზომასაც არ იცვლის, შესაძლოა, ზომებშიც გაიზარდოს, ამ დროსაც ოპერაციის აუცილებელობა დგება - უნდა ამოიკვეთოს ლაპარასკოპიული მეთოდით.

რო­დე­საც ის დიდი ზო­მის არის, პა­ცი­ენ­ტში სა­ვა­რა­უ­დოდ, გარ­კვე­ულ დის­კომ­ფორ­ტს იწ­ვევს...

- დიახ, ქალ­ბა­ტო­ნე­ბი მუც­ლის არე­ში ტკი­ვილს გრძნო­ბენ. მა­შინ, რო­დე­საც კის­ტას აღ­მო­ვა­ჩენთ და მე­დი­კა­მენ­ტო­ზუ­რად ვერ გა­ნი­კურ­ნა, ვერც გა­ი­წო­ვა, უნდა ამო­იკ­ვე­თოს, თუმ­ცა თუ ოპე­რა­ცი­ამ­დე კის­ტა გას­კდა, ესეც ერთ-ერთი გარ­თუ­ლე­ბაა, ამ დრო­საც ძლი­ე­რი ტკი­ვი­ლე­ბი აქვთ და ხდე­ბა საკ­ვერ­ცხის გა­დაგ­რე­ხაც. არ­სე­ბობს ავ­თვი­სე­ბი­ა­ნი კის­ტე­ბი, რომ­ლის წარ­მოქ­მნის ზუს­ტი მი­ზე­ზი უც­ნო­ბია. თა­ვი­დან შე­საძ­ლოა ჰორ­მო­ნე­ბის ზე­მოქ­მე­დე­ბით იყოს გა­მოწ­ვე­უ­ლი და არის კი­დევ კის­ტო­მაც. ისიც შე­იძ­ლე­ბა იყოს რო­გორც კე­თილ­თვი­სე­ბი­ა­ნი, ასე­ვე ავ­თვი­სე­ბი­ა­ნი. კის­ტო­მა არ გა­ი­წო­ვე­ბა და, რა­საკ­ვირ­ვე­ლია, ამ დროს ლა­პა­რას­კო­პი­უ­ლი ოპე­რა­ცია კეთ­დე­ბა.

- ე.ი. ამ პრობ­ლე­მას­თან ბრძო­ლის ერთ-ერთი მე­თო­დი ოპე­რა­ცი­აა.

- როცა არის კის­ტო­მა, კი. რო­დე­საც ეჭვი ავ­თვი­სე­ბი­ან­ზეა და ექოს­კო­პი­უ­რა­დაც შეგ­ვიძ­ლია ვა­რა­უ­დი (დი­აგ­ნოზს ხში­რად ზუს­ტად ვსვამთ), მაგ­რამ სა­ნამ კის­ტის ე.წ. ჰის­ტო­მორ­ფო­ლო­გი­უ­რი გა­მოკ­ვლე­ვა, ანუ და­თეს­ვა (სპე­ცი­ა­ლუ­რი ანა­ლი­ზი) არ მოხ­დე­ბა, დი­აგ­ნო­ზის და­დას­ტუ­რე­ბის უფ­ლე­ბა არ გვაქვს. არ­სე­ბობს ასე­ვე ენ­დო­მეტ­რი­უ­ლი კის­ტა, რო­მე­ლიც კე­თილ­თვი­სე­ბი­ა­ნია. თუ ზო­მით 2-დან 3 სან­ტი­მეტ­რამ­დეა, გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი შემ­თხვე­ვე­ბის გარ­და, ოპე­რა­ცია აუ­ცი­ლე­ბე­ლი არ არის. თუ მე­ტია, სა­ო­პე­რა­ცი­ოა, ეს ხში­რად ხდე­ბა. თუმ­ცა მე­დი­ცი­ნა არ არის ზუს­ტი მეც­ნი­ე­რე­ბა, ყვე­ლა ადა­მი­ა­ნი ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლუ­რია და აქ მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია კომ­პლექ­სუ­რი მიდ­გო­მა. ქა­ლის ასა­კი­დან, შვი­ლოს­ნო­ბის ის­ტო­რი­ი­დან და მისი ჯან­მრთე­ლო­ბის მდგო­მა­რე­ო­ბი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე ექი­მი წყვეტს პა­ცი­ენ­ტთან ერ­თად რა სა­ხის მკურ­ნა­ლო­ბაა ჩა­სა­ტა­რე­ბე­ლი კონ­კრე­ტულ შემ­თხვე­ვა­ში.

- ამ ყვე­ლაფ­რის­თვის პრე­ვენ­ცია რა შე­იძ­ლე­ბა იყოს?

- პრე­ვენ­ცია არის ის, რაც არის ნე­ბის­მი­ე­რი გი­ნე­კო­ლო­გი­უ­რი და­ა­ვა­დე­ბე­ბის­თვის.

ყვე­ლა ქალ­მა, აწუ­ხებს მას რა­ი­მე თუ არა, ყო­ველ­წლი­უ­რად უნდა ჩა­ი­ტა­როს პრო­ფი­ლაქ­ტი­კუ­რი გი­ნე­კო­ლო­გი­უ­რი გა­მოკ­ვლე­ვე­ბი, პირ­ველ რიგ­ში, რა­საკ­ვირ­ვე­ლია, ექოს­კო­პი­უ­რი კვლე­ვა, ხოლო თუ რა­ი­მე დის­კომ­ფორ­ტი აქვს, ექიმს დრო­უ­ლად უნდა მი­მარ­თოს. ერთ-ერთი მთა­ვა­რი პრე­ვენ­ცია - პრო­ფი­ლაქ­ტი­კუ­რი გა­მოკ­ვლე­ვაა, რად­გა­ნაც არ­სე­ბობს რის­კის ჯგუ­ფი, სა­დაც შე­იძ­ლე­ბა კის­ტა გან­ვი­თარ­დეს. ამი­ტომ გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი ყუ­რა­დღე­ბით უნდა ვი­ყოთ.

ქალს გარ­კვე­უ­ლი მი­ზე­ზე­ბის გამო, თუ ოპე­რა­ცია გა­უ­კეთ­და და ცალი საკ­ვერ­ცხე არ აქვს, მა­შინ ძალა ერთ საკ­ვერ­ცხეს ად­გე­ბა, ის 2-ის ნაც­ვლად მუ­შა­ობს. 2 საკ­ვერ­ცხის შემ­თხვე­ვა­ში კი ისი­ნი ერ­თმა­ნეთს ენაც­ვლე­ბა. ამი­ტომ ერთი საკ­ვერ­ცხე ასე­თი დატ­ვირ­თვის დროს ვერ აძ­ლევს ადეკ­ვა­ტურ პა­სუხს ჰორ­მო­ნე­ბის ზე­მოქ­მე­დე­ბა­ზე და წარ­მო­იქ­მნე­ბა კის­ტა. ასე­თი ქა­ლე­ბი გან­სა­კუთ­რე­ბით ხში­რად უნდა იყ­ვნენ დაკ­ვირ­ვე­ბის ქვეშ და ხშირდ მი­მარ­თონ ექიმს, რაც შე­იძ­ლე­ბა ხში­რად გა­ი­კე­თონ ექოს­კო­პი­უ­რი გა­მოკ­ვლე­ვა. უნდა ვთქვა, რომ მე­ნო­პა­უ­ზის დროს და კლი­მაქ­სის პე­რი­ოდ­ში ფუნ­ქცი­უ­რი კის­ტა თით­ქმის გა­მო­რი­ცხუ­ლია, რა­საც ვაკ­ვირ­დე­ბით, ძალ­ზე იშ­ვი­ა­თია.

ავტორი: ლალი ფაცია

წყარო: ambebi.ge